• Historia placówki

        •  

          Szkoła Podstawowa nr 2 była pierwszą placówką oświatową w Libiążu Wielkim. Niestety, nie istnieją dokumenty informujące o dokładnej dacie jej powstania. Historię jej rozwoju można prześledzić dzięki kronice założonej prawdopodobnie przez nauczyciela tu uczącego zatytułowanej: Historyja Szkoły Ludowej w Libiążu Wielkim zaprowadzona w roku 1865.           

          Pierwsza wzmianka w kronice odnosi się do roku 1842. Jak wynika z relacji kronikarza, nauka odbywała się tutaj już dużo wcześniej. W Libiążu Wielkim nie było budynku przeznaczonego na cele szkolne, uczono w lokalu prywatnym, wydzierżawionym przez władzę szkolną. Ogólna liczba uczniów, których obejmował obowiązek szkolny wynosiła 180, lecz z powodu trudnych warunków lokalowych do szkoły uczęszczało tylko 58 dzieci w wieku od 7 do 15 lat. Nauka odbywała się dwa razy dziennie, tj. rano i po południu. Program szkolny obejmował: czytanie, pisanie, rachunki, geografię, śpiew, rysunki i gimnastykę.

          Pierwszym nauczycielem tej placówki był Franciszek Nekamowicz, który do Libiąża przybył z Warszawy. Po jego śmierci nauka w szkole została przerwana na dwa lata. W styczniu 1843 r. obowiązki nauczyciela przejął Józef Kantorek. Niestety, nauka nie trwała długo, gdyż właściciel domu, w którym mieściła się szkoła, wypowiedział dzierżawę lokalu. Szkołę zamknięto na kolejne trzy lata. Dopiero 12 października 1848 roku otwarto ją na nowo w innym budynku i skierowano tam do pracy Andrzeja Strzemieckiego pochodzącego z Chrzanowa.

          Kolejne lata nie przyniosły istotnych zmian. Dopiero w 1854 r., ze względu na zwiększającą się liczbę dzieci i trudne warunki lokalowe, władze zdecydowały się na budowę szkoły. Był to mały budynek drewniany, jednoizbowy, z niewielkim pomieszczeniem przeznaczonym na mieszkanie dla nauczyciela. W tym roku objął posadę pedagoga w tejże szkole Ludwik Juszczakiewicz i pełnił tę funkcję 21 lat.

          W 1873 r. sejm galicyjski uchwalił Ustawę o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół ludowych i posyłaniu do nich dzieci. Ustalała ona sieć szkół ludowych w każdej gminie i ich stopień organizacyjny, ciężar utrzymywania szkół składała na gminy i majątki dworskie, wprowadzała bezpłatne nauki. Najbardziej postępowym osiągnięciem tej ustawy było postanowienie, iż szkoła ludowa ma być jednolita, o jednakowym programie nauczania zarówno po wsiach jak i w miasteczkach.

          Libiąska szkoła przeorganizowana została wg tej ustawy na tak zwaną etatową szkołę pospolitą ludową. Do jej obwodu wcielono szkoły z dwóch gmin: Libiąża Wielkiego i Libiąża Małego. Nauka odbywała się w budynku z 1854 r., ale ze względu na dużą ilość dzieci wynajęto dodatkowe pomieszczenie. Dzięki staraniom Rady Szkolnej przydzielono do pracy drugiego nauczyciela, Walentego Senkarę.

          Rangę i znaczenie szkoły podniósł przybyły w 1884 r. Jan Ceramuga. Dzięki niemu w 1887 r. przystąpiono do remontu budynku szkolnego - powiększono go przez dobudowanie drugiej klasy i pomieszczenia przeznaczonego na kancelarię. W 1889 r. ogrodzono teren szkoły płotem sztachetowym, położono chodnik i założono ogródek, który obsadzono żywopłotem. W 1892 r. posadzono drzewa, krzewy owocowe i ozdobne. W rok później dokonano remontu mieszkania nauczyciela.

          Ważnym wydarzeniem z życia szkoły było ufundowanie przez wójta, Franciszka Strzałę, w roku szkolnym 1894/95 sztandaru. Jego poświęcenia dokonał ks. proboszcz Franciszek Pietrzykowski podczas uroczystości, która odbyła się 12 czerwca.

          W 1897 r. przeistoczono tutejszą szkołę na szkołę dwuklasową. Odtąd zajęcia prowadził kierownik i jeden nauczyciel tymczasowy. Nauka dzieliła się na codzienną i dopełniającą. Zajęcia dopełniające prowadzone były po południu.

          W 1910 r. szkoła posiadała już 4 klasy, a każda z nich dzieliła się na grupę A i B. Zmienił się również kierownik szkoły, został nim przybyły z Krakowa Jan Partyka. Zwiększyła się także obsada nauczycielska.

          Istotną datą w historii Szkoły Podstawowej nr 2 był rok szkolny 1912/1913. Jest to data wybudowania nowego budynku szkolnego, stojącego do dnia dzisiejszego. Inicjatorem budowy nowej szkoły był m.in. ówczesny jej kierownik Jan Partyka.

          Nowy budynek szkolny oddano do użytku 1 września 1913 r. Jak na ówczesne czasy był on bardzo nowoczesny. Szkoła była murowana z czerwonej, licowanej cegły, dwukondygnacyjna, pokryta dwuspadowym dachem. Posiadała sześć obszernych klas, korytarze z szerokimi schodami, a na parterze mieszkanie dla kierownika. 16 września dokonano jej uroczystego poświęcenia, a 17 września odbyły się pierwsze zajęcia.

          Niestety, nauka w nowym budynku nie trwała długo. W 1914 r. wybuchła I wojna światowa. Zajęcia w szkole, choć rozpoczęły się z dniem pierwszego września, zostały przerwane 8 listopada i nie były prowadzone aż do 18 stycznia 1915 r. W tym czasie w budynku szkoły stacjonowało wojsko austriackie. Sytuacja unormalizowała się po opuszczeniu szkoły przez żołnierzy. Ostatnie lata zaborcze nie wniosły zmian w rozwój oświaty na terenie powiatu chrzanowskiego.

          Bezpośrednio po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. zaczęto organizować naukę. 11 października 1919 r. posadę kierownika szkoły objął Wiktor Gutnikiewicz. W szkole brakowało najpotrzebniejszych rzeczy niezbędnych w procesie edukacyjnym. Dzieci nie miały podręczników, zeszytów, przyborów szkolnych. Oprócz tych problemów nauczyciele borykali się z niską frekwencją uczniów. Kierownik szkoły był nie tylko dobrym nauczycielem, ale również dobrym gospodarzem powierzonej mu placówki. Z zaoszczędzonych pieniędzy przeznaczonych na opał zakupił ławki, książki, przybory potrzebne do nauki.

          Na podstawie dekretu z dnia 12 grudnia 1924 r. przeorganizowano tutejszą szkołę czteroklasową na pięcioklasową szkołę mieszaną. Dokonano również remontu szkoły.

          W 1928 r. przeprowadzono kolejną reorganizację szkół w Libiążu Wielkim i Libiążu Małym. Powstała siedmioklasowa szkoła powszechna męska w Libiążu Wielkim obejmująca chłopców ze szkół z Libiąża Małego i Moczydła. W Libiążu Małym utworzono siedmioklasową szkołę żeńską na tych samych warunkach dla gmin Libiąża Małego, Libiąża Wielkiego i Moczydła, tworząc sieć szkół. Rada Szkolna Miejscowa zdecydowała o budowie pomieszczeń gospodarczych przy tutejszej szkole. Kierownik postanowił jednak najpierw zadbać o budynek szkolny (malowanie sal, naprawa i konserwacja drzwi i okien), a dopiero później rozbudować zaplecze gospodarcze.

          Rok szkolny 1928/29 przyniósł kolejne doniosłe wydarzenie w życiu szkoły. W dniach 28-30 czerwca zorganizowano rejonową wystawę szkolną prac uczniów i nauczycieli. W wystawie tej wzięły udział okoliczne placówki oświatowe. Również w tym roku uczniowie uczestniczyli  w powiatowej wycieczce na Powszechną Wystawę Krajową do Poznania.

          W 1933 r. nastąpiły kolejne zmiany. Wrócono do dawnego podziału, powstała koedukacyjna szkoła powszechna w Libiążu Wielkim.

          W roku 1936 ówczesny kierownik placówki, Rudolf Knieszer, powołał do życia po raz pierwszy w historii szkoły Komitet Rodzicielski, celem nawiązania ściślejszego kontaktu instytucji z domem rodzinnym uczniów. Zasługą kierownika było również zagospodarowanie terenu wokół szkoły przez budowę nowego boiska, uporządkowanie ogrodu, ogrodzenie terenu szkoły nowym parkanem.

          Rok 1937 to czas wielkich zmian urbanistycznych i gospodarczych w Libiążu. Nastąpiła m.in. budowa nowych dróg i elektryfikacja wsi. Częściowo zainstalowano elektryczność w budynku szkolnym. Kolejny rok to kolejne zmiany i ulepszenia. Uporządkowano i uzupełniono szkolną bibliotekę, zniwelowano boisko szkolne. Uczniowie pod nadzorem kierownika wybudowali tor saneczkowy. Również w tym roku obsadzono obszar szkolny, jak i część dróg w Libiążu Wielkim, młodymi lipami, które rosną do dnia dzisiejszego i stanowię żywą pamiątkę tamtych lat.

          1 września 1939 r. rozpoczął się najazd hitlerowski na Polskę. Ze względu na napiętą i niepewną sytuację władze szkolne ogłosiły przesunięcie rozpoczęcia roku szkolnego 1939/1940 na 8 września. 4 września Niemcy zajęli Libiąż i okolice. Szkoła została splądrowana, a wiele dokumentów i pomocy naukowych zniszczono. Gdy wojska nieprzyjacielskie przesunęły się w głąb kraju, do szkoły powrócili pełni obaw o dalsze losy nauczyciele. W połowie września władze okupacyjne mianowały emerytowanego dyrektora gimnazjum w Chrzanowie, Jana Pęckowskiego, zastępcą inspektora szkolnego i poleciły mu uruchomienie szkolnictwa powszechnego w powiecie.

          25 września rozpoczął się rok szkolny, niestety nie na długo, gdyż parę dni później budynek został zajęty na kwatery dla przechodzących wojsk niemieckich. Dopiero 3 listopada zaczęła się nauka.

          Pierwszy wojenny rok szkolny przebiegł możliwie spokojnie. Niemiłym zgrzytem był fakt wycofania obrazów ściennych z polskimi napisami, portretów polskich bohaterów oraz podręczników do nauki j. polskiego, historii, geografii i biblioteczki szkolnej. Pod koniec roku usunięto ze szkoły księży, a naukę religii przejęli nauczyciele.

          Kolejne restrykcje miały miejsce w 1941 r. i dotyczyły redukcji nauczanych godzin. Zlikwidowano lekcje historii, geografii i rysunków, a dodano lekcji rachunków i higieny. Szkołę przeniesiono częściowo do innej dzielnicy Libiąża (na Leśniową), a w tutejszym budynku miały się uczyć dzieci niemieckie.

          Polska młodzież uczyła się w tragicznych warunkach. Terror wzmagał się z dnia na dzień. W lutym 1942 r. usunięto ze szkól polskich wszystkie dzieci pochodzenia żydowskiego. W Chrzanowie założono getto, gdzie umieszczano Żydów z okolicy.

          Najbogatszy w wydarzenia był rok 1944/45. Ciągłe bombardowania i naloty przeszkadzały w normalnej pracy. Od 16 stycznia nastąpiła ewakuacja rodzin niemieckich z Chrzanowa i Libiąża. Dnia 25 stycznia do Libiąża  wkroczyły wojska radzieckie.

          16 lutego zostały uruchomione wszystkie szkoły na terenie gminy. Efektywną naukę uniemożliwiały jednak braki kadrowe. Istotną przeszkodą w kontynuowaniu przerwanej pracy był również brak podręczników, zeszytów, pomocy naukowych, a przede wszystkim zniszczony budynek szkolny, zdewastowane sale lekcyjne.

          Dokonano prowizorycznych, tymczasowych napraw i rozpoczęto naukę. Pierwszy rok po wojnie młodzież uczyła się bez książek. W następnym roku sytuacja się poprawiła, gdyż państwo przystąpiło do masowego druku podręczników.

          W szkole nastąpiły zmiany personalne. Po aresztowaniu kierownika szkoły, Rudolfa Knieszera, jego obowiązki przejęła Henryka Tecl, która prowadziła również świetlicę szkolną i kancelarię. Kadra nauczycielska w tym czasie składała się z samych kobiet.

          Kolejne lata to czas Polski Ludowej. W tym okresie programy szkolne zwracały uwagę na upolitycznienie i uspołecznienie nauki. W 1858 rozpoczęto akcję laicyzacji szkoły, nakazano zniesienie emblematów kultu religijnego, naukę religii jako przedmiotu nadobowiązkowego umieszczono po lekcjach przedmiotów świeckich. Zakazano również odprawiania modlitw przed i po nauce. Już w tym czasie na trenie szkoły działały organizacje takie jak: Samorząd Szkolny, PCK, SKO, TPPR, SKOW.

          W 1964 r. Szkoła Podstawowa nr 2 w Libiążu była już szkołą ośmioklasową. Ze względu na dużą liczbę oddziałów władze szkolne przyznały po raz pierwszy w historii tej placówki etat sekretarki.

          W 1969 r. Libiąż otrzymał prawa miejskie. Z tej okazji w miejscowym Domu Kultury odbyła się wielka uroczystość z udziałem młodzieży szkół libiąskich. W tym roku kierownictwo szkoły przejął nauczyciel tejże placówki - Jan Kołacz. Dzięki niemu szkoła otrzymała nowy sztandar i jednocześnie obrała sobie za patrona polskiego pisarza Leona Kruczkowskiego.

          W roku szkolnym 1974/75 pracę w naszej placówce rozpoczęła pani Krystyna Łysak, która w latach osiemdziesiątych objęła kierownictwo szkoły. Na okres jej dyrektorowania przypadł czas budowy nowego budynku, który trwał cztery lata. Nową szkołę oddano do użytku 9 lutego 1994 r., a uroczyste jej poświęcenie przez ks. proboszcza Stanisława Marchewkę nastąpiło 3 maja 1994 r. Następnie dokonano modernizacji starej szkoły. Wykonano dach na belkach stalowych, zerwano drewniane stropy, wymieniono drzwi i okna, zbudowano nowe schody. Pomalowano także elewację pozostawiając na wierzchu czerwoną cegłę, która przypomina o starej metryce, tej liczącej ponad sto lat placówki edukacyjnej.